Wielu kierowców, zwłaszcza mniej doświadczonych nie wie, w jaki sposób
radzić sobie w sytuacji poślizgu. Odbywając kurs na prawo jazdy, instruktorzy
niestety nie przekazują tej wiedzy lub robią to zbyt rzadko i pobieżnie. Od
tego jednak zależy zdrowie i życie kierującego oraz pozostałych uczestników
ruchu drogowego. Należy wiedzieć, że w zależności od rodzaju poślizgu, istnieją
pewne sposoby, aby uniknąć niebezpiecznych kolizji i wypadków. Zjawisko, jakim
jest nadsterowność i podsterowność
samochodu, wymusza na kierowcy określony sposób zachowania się na jezdni.
Terminy te dotyczą dynamiki auta oraz jego podatności na sterowanie. Warto nie
tylko poznać teorię tego zagadnienia, ale również wykonać pod okiem uprawnionej
lub doświadczonej osoby pewne ćwiczenia, które pozwalają wyjść cało z poślizgu.
Nadsterowność samochodu – co to jest?
Nadsterowność
oznacza, że przednia oś pojazdu wykazuje większą przyczepność od osi tylnej. Na
skutek tak dużej różnicy może dojść do wyrzucenia tyłu auta z zakrętu.
Czynności korekcyjne w przypadku tego zjawiska polegają na zmniejszeniu
przyczepności przedniej osi lub zwiększeniu przyczepności osi tylnej. Nadsterowność samochodu minimalizuje
się więc za pomocą odpowiednich stabilizatorów, które zmniejszą bądź zwiększą
średnicę określonego stabilizatora, w zależności od jego umiejscowienia. Ważne
jest również, aby opony zimowe lub letnie posiadały odpowiedni poziom ciśnienia,
zwłaszcza jeżeli po rozgrzaniu tylnej opony, posiada ona niższą temperaturę niż
przednia. Równie skutecznym sposobem, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia
nadsterowności, jest nieznaczne zwiększenie twardości przednich amortyzatorów
bądź delikatne zmiękczenie tylnych.
Podsterowność samochodu – co to jest?
Podsterowność
to zjawisko, podczas którego pojazd, a dokładnie jego przednia oś
wykazuje mniejszą przyczepność niż oś tylna. Zjawisko to przejawia się
wyjeżdżaniem przodu samochodu z zakrętu. Różnica w poziomie przyczepności
sprawia, że zwiększa się kąt poślizgu, zawarty pomiędzy faktycznym kierunkiem
poruszania się auta a płaszczyzną kół. Kiedy przednie koła wpadną w poślizg,
pojazd nie skręca adekwatnie to ruchów kierownicy. Jedzie więc prosto bądź
wypada z zewnętrznej części zakrętu. Podsterowność samochodu potęguje
centralnie umieszczony silnik, a także napęd na przednią oś.
Nadsterowność a podsterowność – różnice
Nadsterowność
i podsterowność są zjawiskami niebezpiecznymi zarówno dla samego
kierującego pojazdem, jak i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Występują
jednak dosyć często na polskich drogach. Różnią się osią, na której występuje
poślizg, a także sposobem postępowania. W przypadku nadsterowności dochodzi do
poślizgu kół tylnych, natomiast podsterowności – kół przednich. Innymi słowy, nadsterowność oznacza, że większą
przyczepność wykazuje oś przednia, a podsterowność
wiąże się z wyższą przyczepnością osi tylnej.
Przyczyny podsterowności a przyczyny nadsterowności
Na nadsterowność samochodu
może wpływać:
·
rodzaj wykorzystywanych opon,
·
ciśnienie opon,
·
poziom zużycia opon,
·
rozkład ciężaru,
·
zawieszenie,
·
konfiguracja podwozia,
·
układ napędu,
·
układ silnika,
·
zbyt szybkie pokonywanie zakrętów,
·
gwałtowna zmiana kąta skrętu,
·
operowanie hamulcami.
Podsterowność
samochodu może potęgować:
·
przyspieszanie w zakręcie,
·
hamowanie w zakręcie,
·
ścinanie właściwego kąta jazdy,
·
warunki pogodowe, np. deszcz i lód,
·
praca z przepustnicą,
·
operowanie hamulcami,
·
układ silnika oraz napędu,
·
zawieszenie,
·
konfiguracja podwozia,
·
rozkład ciężaru,
·
rodzaj opon i ich zużycie.
Jak widać, nadsterowność i
podsterowność pojazdu zależy nie tylko od sposobu
jazdy kierowcy, ale również czynników technicznych samochodu, a także warunków
atmosferycznych.
Czy można przeciwdziałać podsterowności?
W produkcji samochodów coraz częściej wykorzystuje się nowoczesne
rozwiązania w zakresie elektroniki. Pojazdy wyposażone są w liczne i
odpowiednio rozmieszczone czujniki, które potrafią jasno wskazać, czy wystąpiła
nadsterowność czy podsterowność.
System wyhamowuje tylne koło wewnętrzne w przypadku, gdy auto jest podsterowne
i wyjeżdża z zakrętu na zewnątrz. Następnie zmniejsza prędkość jazdy poprzez
wyhamowanie także wewnętrznego koła tylnego. Dzięki temu pojazd może
bezpiecznie wrócić na właściwy tor jazdy. Można także zastosować odpowiednie
stabilizatory w samochodzie, które zmniejszą bądź zwiększą średnicę określonego
stabilizatora, w zależności od jego umiejscowienia. Warto tutaj zaznaczyć, że
największe znaczenie ma sposób kierowanie autem. Jeżeli kierowca pokonuje zakręty
z dużą prędkością lub gwałtownie zmienia kąt skrętu, znacząco zwiększa ryzyko
wpadnięcia w poślizg.
Pamiętaj!
Podsterowność
i nadsterowność są zjawiskami dosyć częstymi, dlatego należy
wiedzieć, w jaki sposób zachować się, gdy pojazd wpadnie w poślizg. Jeżeli
dojdzie do nadsterowności, kierowca powinien ustawić przednie koła w dokładnie
taką stronę, w którą zamierzał jechać, a więc a tę, w którą skręcił tył auta.
Jeśli pojazd ucieka w prawo, koła należy ustawić w lewo, czyli obrócić je o
tyle samo stopni, o ile koła skręciły w przeciwną stronę. Kiedy wystąpi podsterowność, najważniejsze jest
zaniechanie gwałtownego hamowania. Czynność ta może tylko pogorszyć sytuację.
Warto pamiętać, że przednie koła znacznie szybciej odzyskają przyczepność,
jeżeli będą mniej skręcone. Można to uzyskać za pomocą właściwych ruchów
kierownicy, które ustawią samochód w kierunku, w jakim się poruszał. W taki
sposób łatwiej jest odzyskać panowanie nad torem jazdy.