Nadsterowność i podsterowność – jak wyjść?

Wielu kierowców, zwłaszcza mniej doświadczonych nie wie, w jaki sposób radzić sobie w sytuacji poślizgu. Odbywając kurs na prawo jazdy, instruktorzy niestety nie przekazują tej wiedzy lub robią to zbyt rzadko i pobieżnie. Od tego jednak zależy zdrowie i życie kierującego oraz pozostałych uczestników ruchu drogowego. Należy wiedzieć, że w zależności od rodzaju poślizgu, istnieją pewne sposoby, aby uniknąć niebezpiecznych kolizji i wypadków. Zjawisko, jakim jest nadsterowność i podsterowność samochodu, wymusza na kierowcy określony sposób zachowania się na jezdni. Terminy te dotyczą dynamiki auta oraz jego podatności na sterowanie. Warto nie tylko poznać teorię tego zagadnienia, ale również wykonać pod okiem uprawnionej lub doświadczonej osoby pewne ćwiczenia, które pozwalają wyjść cało z poślizgu.

Nadsterowność

Nadsterowność oznacza, że przednia oś pojazdu wykazuje większą przyczepność od osi tylnej. Na skutek tak dużej różnicy może dojść do wyrzucenia tyłu auta z zakrętu. Czynności korekcyjne w przypadku tego zjawiska polegają na zmniejszeniu przyczepności przedniej osi lub zwiększeniu przyczepności osi tylnej. Nadsterowność samochodu minimalizuje się więc za pomocą odpowiednich stabilizatorów, które zmniejszą bądź zwiększą średnicę określonego stabilizatora, w zależności od jego umiejscowienia. Ważne jest również, aby opony zimowe lub letnie posiadały odpowiedni poziom ciśnienia, zwłaszcza jeżeli po rozgrzaniu tylnej opony, posiada ona niższą temperaturę niż przednia. Równie skutecznym sposobem, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia nadsterowności, jest nieznaczne zwiększenie twardości przednich amortyzatorów bądź delikatne zmiękczenie tylnych.

Podsterowność

Podsterowność to zjawisko, podczas którego pojazd , a dokładnie jego przednia oś wykazuje mniejszą przyczepność niż oś tylna. Zjawisko to przejawia się wyjeżdżaniem przodu samochodu z zakrętu. Różnica w poziomie przyczepności sprawia, że zwiększa się kąt poślizgu, zawarty pomiędzy faktycznym kierunkiem poruszania się auta a płaszczyzną kół. Kiedy przednie koła wpadną w poślizg, pojazd nie skręca adekwatnie to ruchów kierownicy. Jedzie więc prosto bądź wypada z zewnętrznej części zakrętu. Podsterowność samochodu potęguje centralnie umieszczony silnik, a także napęd na przednią oś.

Nadsterowność a podsterowność

Nadsterowność i podsterowność są zjawiskami niebezpiecznymi zarówno dla samego kierującego pojazdem, jak i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Występują jednak dosyć często na polskich drogach. Różnią się osią, na której występuje poślizg, a także sposobem postępowania. W przypadku nadsterowności dochodzi do poślizgu kół tylnych, natomiast podsterowności – kół przednich. Innymi słowy, nadsterowność oznacza, że większą przyczepność wykazuje oś przednia, a podsterowność wiąże się z wyższą przyczepnością osi tylnej.

Nadsterowność i podsterowność przyczyny

Na nadsterowność samochodu może wpływać:

• rodzaj wykorzystywanych opon,
• ciśnienie opon,
• poziom zużycia opon,
• rozkład ciężaru,
• zawieszenie,
• konfiguracja podwozia,
• układ napędu,
• układ silnika,
• zbyt szybkie pokonywanie zakrętów,
• gwałtowna zmiana kąta skrętu,
• operowanie hamulcami.

Podsterowność samochodu może potęgować:

• przyspieszanie w zakręcie,
• hamowanie w zakręcie,
• ścinanie właściwego kąta jazdy,
• warunki pogodowe, np. deszcz i lód,
• praca z przepustnicą,
• operowanie hamulcami,
• układ silnika oraz napędu,
• zawieszenie,
• konfiguracja podwozia,
• rozkład ciężaru,
• rodzaj opon i ich zużycie.

Jak widać, nadsterowność i podsterowność pojazdu zależy nie tylko od sposobu jazdy kierowcy, ale również czynników technicznych samochodu, a także warunków atmosferycznych.

Jak wyjść z nadsterowności lub podsterowności

W produkcji samochodów coraz częściej wykorzystuje się nowoczesne rozwiązania w zakresie elektroniki. Pojazdy wyposażone są w liczne i odpowiednio rozmieszczone czujniki, które potrafią jasno wskazać, czy wystąpiła nadsterowność czy podsterowność. System wyhamowuje tylne koło wewnętrzne w przypadku, gdy auto jest podsterowne i wyjeżdża z zakrętu na zewnątrz. Następnie zmniejsza prędkość jazdy poprzez wyhamowanie także wewnętrznego koła tylnego. Dzięki temu pojazd może bezpiecznie wrócić na właściwy tor jazdy. Można także zastosować odpowiednie stabilizatory w samochodzie, które zmniejszą bądź zwiększą średnicę określonego stabilizatora, w zależności od jego umiejscowienia. Warto tutaj zaznaczyć, że największe znaczenie ma sposób kierowanie autem. Jeżeli kierowca pokonuje zakręty z dużą prędkością lub gwałtownie zmienia kąt skrętu, znacząco zwiększa ryzyko wpadnięcia w poślizg.

Podsterowność i nadsterowność są zjawiskami dosyć częstymi, dlatego należy wiedzieć, w jaki sposób zachować się, gdy pojazd wpadnie w poślizg. Jeżeli dojdzie do nadsterowności, kierowca powinien ustawić przednie koła w dokładnie taką stronę, w którą zamierzał jechać, a więc a tę, w którą skręcił tył auta. Jeśli pojazd ucieka w prawo, koła należy ustawić w lewo, czyli obrócić je o tyle samo stopni, o ile koła skręciły w przeciwną stronę. Kiedy wystąpi podsterowność, najważniejsze jest zaniechanie gwałtownego hamowania. Czynność ta może tylko pogorszyć sytuację. Warto pamiętać, że przednie koła znacznie szybciej odzyskają przyczepność, jeżeli będą mniej skręcone. Można to uzyskać za pomocą właściwych ruchów kierownicy, które ustawią samochód w kierunku, w jakim się poruszał. W taki sposób łatwiej jest odzyskać panowanie nad torem jazdy.