Aquaplaning (akwaplanacja) - czym jest i jak temu zapobiegać?

Każdy kierowca spotkał się z pogorszeniem stabilności i przyczepności samochodu do podłoża podczas przejazdu z dużą szybkością przez kałużę. Nie każdy jednak wie, że zjawisko to nosi swoją nazwę aquaplaningu i może być bardzo niebezpieczne. Nieumiejętne zachowanie się podczas „płynięcia” po wodzie prowadzić może nawet do całkowitej utraty panowania nad pojazdem, a co za tym idzie, spowodować poważny wypadek. Czy można jakoś temu zapobiegać? Aquaplaning co to jest i jak powstaje?

Co to aquaplaning

Zjawisko aquaplaningu powstaje wówczas, kiedy bieżnik opon nie jest w stanie odprowadzić wody znajdującej się pod kołem. Opona traci przyczepność od podłoża i zaczyna „płynąć” po nawierzchni. Dzieje się tak, kiedy na powierzchni jezdni znajduje się zbyt duża warstwa wody, co uniemożliwia powstanie adhezji cząsteczkowej - oddziaływania międzycząsteczkowego, niezbędnego do powstania przyczepności. Aquaplaning (akwaplaning) jest tym silniejszy, im większa jest głębokość wody oraz prędkość samochodu.

Podczas jazdy na mokrej nawierzchni, samochód pcha część wody przed sobą. Kiedy opona uderza o wodę, rośnie ciśnienie hydrodynamiczne wody. Jeśli ciśnienie to jest zbyt duże, odepchnięcie cieczy przestaje być możliwe i pojazd zaczyna płynąć na tafli wody. Zjawisko to jest określane mianem aquaplaningu.

Obecnie istnieje bardzo szeroki wybór opon, zarówno jeśli chodzi o opony letnie jak i opony zimowe , czy uniwersalne – opony całoroczne . Na Noweopony.pl na przykład, dostępne są modele o bieżniku asymetrycznym, kierunkowym oraz symetrycznym. W oponie w zależności od modelu znajdują się rowki kątowe, obwodowe, poprzeczne, a także lamel. To właśnie te rowki odpowiadają za odprowadzanie wody i redukują akwaplaning. Istotne jest ciśnienie opony. Tocząca się po mokrej nawierzchni woda wytwarza ciśnienie hydrodynamiczne. Jeśli stanie się ono większe niż to w oponach, straci ona swoją przyczepność. Modele, w których strefa kontaktu z nawierzchnią jest bardziej zaokrąglona, powodują większe rozpraszanie wody. Ciśnienie hydrodynamiczne jest wówczas niższe. Szerokość opon również ma znaczenie. Im szersze, tym większy przepływ wody powinny mieć zapewniony, jeśli mają odpowiednio odprowadzać nadmiar wody oraz zachować stabilność jazdy.

Zjawisko aquaplaning - jak zapobiegać?

Istotne jest, aby zadbać o dobry stan techniczny opon, i zainwestować w te, które posiadają wysoki bieżnik. Prędkość poruszania się pojazdu nie jest bez znaczenia, nie da się jednak jednoznacznie jej określić. Zależy to od głębokości wody oraz posiadanego modelu opon. Pamiętać należy, że przeszkody takie jak zakręty, koleiny i potoki zwiększają ryzyko aquaplaningu i wymuszają redukcję prędkości.

Ważne jest zachowanie spokoju jeśli samochodów wpadnie w aquaplaning. Zabronione jest wykonywanie gwałtownych ruchów. Ostrożnie trzeba obchodzić się z pedałem gazu, bowiem kiedy auto zacznie odzyskiwać przyczepność, gwałtownie ruszy w kierunku, w którym skręcone są koła. Właśnie ten moment, kiedy wychodzi się z aquaplaningu, jest najbardziej niebezpieczny, dlatego ważna jest rozwaga oraz spokój. Gwałtowne hamowanie czy kręcenie kierownicą jest najczęstszą przyczyną wypadków.

Za odporność na powstanie zjawiska aquaplaninu najbardziej odpowiadają kształt śladu opon i bieżnik. Bardziej odporne są modele o kierunkowym bieżniku. Szczególnie polecane są opony deszczowe, przystosowane do mokrej nawierzchni. Posiadają rowki w kształcie litery V, co zwiększa możliwości odprowadzania wody. Zaprojektowane zostały w taki sposób, aby pchać wodę do przodu, w kierunku boków.

Modele opon mają różną klasę przyczepności. Informacje na ten temat znajdują się na etykiecie dołączonej do danego modelu. Wyróżnia się kategorie od A do F, które oznaczają drogę hamowania na mokrej nawierzchni. Na etykiecie znaleźć można również parametry takie jak hałas emitowany przez oponę czy opór toczenia.

Kiedy na jezdni znajduje się duża ilość wody, a motocykl porusza się za szybko, istnieje bardzo duże ryzyko powstania aquaplaningu . Wówczas prawdopodobieństwo wywrotki wzrasta, co jest bardzo niebezpieczne. Na powstanie zjawiska wpływ mają czynniki takie jak:

· szerokość opony,

· ciśnienie w oponach,

· kształt odcisku opony (bieżnika),

· ciężar motocykla,

· głębokość wody.

Odporność opon na powstawanie aquaplaningu jest związana z ciśnieniem w oponach. Zbyt niskie znacznie zwiększa prawdopodobieństwo zjawiska. Dzieje się tak, ponieważ prędkość, przy której opony zaczynają być podatne na aquaplaning się obniża.

Opony o głębokim bieżniku, zachowane w dobrym stanie technicznym mają większe możliwości odprowadzania wody, dlatego prędkość pojazdu może być większa. Dobrze jest również, kiedy opona jest zaokrąglona. Pozwala to lepiej rozpraszać wodę i zmniejsza ryzyko aquaplaningu.

Szersze opony motocykla powinny być przystosowane do przepuszczania większej ilość wody. W przeciwnym razie ciśnienie hydrodynamiczne pchanej wody szybko przekroczy wartość ciśnienia w oponie i zwiększy się podatność na aquaplaning.

Zarówno ciężar motocykla, jak i głębokość wody wpływają na powstawanie tego niebezpiecznego zjawiska. Im niższy ciężar pojazdu i większa głębokość wody, tym prawdopodobieństwo aquaplaningu rośnie.